برخی کارشناسان راهاندازی این سازوکار مالی را نقطه نخست یک راه پرپیچ وخم مینامند؛ چرا که برای طیفها و جریانهای سیاسی بر این باورند که این کانال، برای تسهیل تجارت با ایران نیرویی ندارد و در نهایت موثر نخواهد بود.
گروه دیگر اما به دلایل گوناگون در نقطه مقابل ایستادهاند و معتقدند از این طریق و با همراهی اروپا باید از برجام دفاع کرد.
روایت مطبوعات نیز از واقعیت کانال مالی ایران و اروپا متفاوت بوده است. هر چند برخی از رسانهها و روزنامهها از این موضوع استقبال کردند، اما کیهان با تیتر «کوه کانال مالی اروپا موش زایید» از این اقدام انتقاد کرد و روزنامه وطن امروز نیز با تیتر «این بود؟!» به استقبال کانالی مالی رفته است.
بالطبع، پیشبینیهای متفاوتی هم در رابطه با تجارت ایران پس از ثبت کانال ویژه با اروپا وجود دارد.
اما در عمل گشایش کانال ویژه تجارت تا چه حد روابط تجاری ایران را سامان میدهد؟
به گفته کمیل طیبی، اقتصاددان، این سازوکار مالی در کوتاهمدت، حفظ تجارت و در میانمدت توسعه تجارت را به دنبال دارد. در بلندمدت هم این روند به سیال بودن جریان سرمایه و بهبود در روابط بین بانکی کمک میکند. به این ترتیب، باز شدن کانال اروپاییها مزایایی برای ایران دارد.
به عقیده مهرداد عمادی، مشاور اقتصادی اتحادیه اروپا، در کوتاهمدت راهاندازی و بهکارگیری این سیستم با شتاب پایینی صورت خواهد گرفت. اما اگر ایران بار دیگر سیاست انتظار را در پیش نگیرد، میتوان انتظار داشت که طی یک سال آینده فعالیتهای اقتصادی ایران با اروپا گسترش یابد.
کارشناسان معتقدند، گشایش کانال مالی اروپا بر قیمت دلار هم تاثیرگذار است. چرا که این کانال نیاز به انتقال ارز به خارج از کشور را کاهش میدهد.
عضو هیاترئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس نیز بر این باور است که کانال مالی با اروپا مقدمهای برای شفافسازی مبادلات پولی است.
در رابطه با تاثیر اجرای SPV بر بورس تحلیلگران نظرات متفاوتی دارند. برخی معتقدند، چون این کانال تنها نیازهای دارویی و غذایی را پوشش میدهد، نمیتوان انتظار داشت که تغییر محسوسی در بورس حاصل شود. محمد خبریزاد، کارشناس بازار سرمایه اما میگوید: راهاندازی واقعی کانال مالی میتواند محرک خوبی برای بازار سرمایه باشد.
منظور از کانال واقعی اما کانالی است که تمامی شرکتهای طرف با ایران (اروپایی و غیراروپایی) بتوانند از طریق آن با ایران به تبادل و معامله بپردازند و مشمول تحریمهای آمریکا نشوند.
اما به نظر میرسد، استارتاپها از ثبت کانال مالی ایران و اروپا نفع چندانی نمیبرند؛ چرا که در حوزه تجارت الکترونیک، بخش عمدهای از سرویسهایی که در حوزه استارتاپ استفاده میشود، آمریکایی هستند.