معمولا محاسبه قیمت تمام شده سپرده در سیستم بانکی از دو جزء تشکیل یافته است:
به گزارش خبرنگار بنکر (Banker)، این دو جزء عبارتند از:
۱٫ نرخ سود پرداختی تعهد شده به مشتریان
۲٫ هزینه فرصت عدم امکان بهره مندی از سپرده قانونی جهت وام دهی و یا سایر مصارف
برای مثال وقتی بانکها ۱۰۰ واحد سپرده از بانکهای دیگر “جذب” مینمایند (با فرض نرخ سود سپرده پرداختنی ۱۵ درصد، نرخ ذخیره قانونی ۱۱٫۵ درصد و نرخ وام دهی ۱۸درصد)، نرخ تمام شده سپرده به صورت زیر محاسبه میشود :
(۱۰۰*۰٫۱۵)+(۱۱٫۵*۰٫۱۸)=۱۷٫۰۷
در این حالت نرخ تمام شده پول برای بانک مورد نظر ۱۷٫۰۷ درصد می باشد نه ۱۵ درصد.
حالت قبل مربوط به شرائطی است که بانکها سپرده (و همچنین ذخائر مربوط به آن) را جذب می نمایند. در برخی اوقات “خلق سپرده از هیچ” بجای “جذب” منابع مطرح میگردد.
برای نمونه در حالتی که ارتباط میان دارایی ها و بدهی ها قطع بوده و ذخائر به شکل پسینی (نه پیشینی) برای پشتیبانی “خلق پول از هیچ” توسط بانکها، از بازار بین بانکی و یا بانک مرکزی در اختیار آنها قرار میگیرد، نحوه محاسبه کمی متفاوت خواهد شد.
برای نمونه تصور کنید بانکی که در تنگنای مالی برای پرداخت سود سپرده به مشتریان در ابتدای ماه مواجه است، از هیچ خلق پول نموده و سپرده مشتریان ۱۰۰ واحد شارژ شود.
در این حالت بانک تجاری موظف به پرداخت ۱۱٫۵ واحد سپرده قانونی به بانک مرکزی می باشد و در صورت عدم تامین این ذخائر از طریق “جذب” سپرده، مجبور است آن را از طریق بازار بین بانکی و یا اضافه برداشت بانک مرکزی تامین کند.
اگر این ذخائر از طریق اضافه برداشت تامین شود، در این حالت همزمان در طرف دارایی و بدهی بانک تجاری، به ترتیب مطالبات از بانک مرکزی و بدهی به بانک مرکزی ثبت خواهد شد.
اما آیا قیمت تمام شده مانند حالت اول است؟ خیر
با توجه به نرخ اضافه برداشت ۳۴ درصد ، این نرخ بسیار بسیار بالاتر از حالت قبل است. محاسبه قیمت تمام شده سپرده در این حالت دارای سه جزء زیر است :
۱٫ نرخ سود پرداختی تعهد شده به مشتریان (۱۵درصد)
۲٫ هزینه فرصت عدم امکان بهره مندی از سپرده قانونی جهت وام دهی و یا سایر مصارف (۱۸درصدی )
۳٫ نرخ ۳۴ درصدی جهت تامین ذخائر قانونی از طریق اضافه برداشت
(۱۰۰*۰٫۱۵)+(۱۱٫۵*۰٫۳۴)+(۱۱٫۵*۰٫۱۸)=۲۰٫۹۸
در این حالت قیمت تمام شده پول حدودا به ۲۱ درصد میرسد. به همین خاطر است که بانکها برای عدم تحمیل چنین هزینه ای به ترازنامه خود، درصدد جذب سپرده ولو با نرخ بالا بر می آیند.
البته شاید این ادعا مطرح شود که بانکها در کوتاه مدت برای فرار از اضافه برداشت به جذب سپرده حتی از طریق پیشنهاد نرخ بالاتر از ۱۵ درصد اقدام خواهند نمود و این امر هزینه های آنها را کاهش خواهد داد. در پاسخ باید گفت ذخائر پشتوانه سپرده ها در بازار محدود بوده و بانکی که سپرده از آن خارج میگردد، مجبور به تامین ذخائر با نرخ بالاتر خواهد شد. پس یک بازی جمع “صفر” و یا حتی با افزایش تعهد بانکها به پرداخت سود، بازی جمع منفی خواهد شد!
عباس دادجوی توکلی
منبع : http://banker.ir/news/246220
Please follow and like us:
