عامل مسلط در کاهش GDP در ۹ ماهه نخست ۹۷، اُفت ۱۰.۵ درصدی ارزش افزوده بخش استخراج نفت و گاز طبیعی و از منظر هزینه‌ها، کاهش صادرات کالاها و خدمات و تغییرات در موجودی انبار بوده است.
به گزارش خبرنگار ایبِنا، معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران در گزارشی به کاهش ۳.۸ درصدی تولید ناخالص داخلی کشور در ۹ ماهه نخست ۱۳۹۷ به قیمت‌های ثابت ۱۳۹۰ در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از آن پرداخته است.
براساس آخرین آمار مرکز آمار، تولید ناخالص داخلی کشور (براساس ارزش افزوده رشته فعالیت های اقتصادی) در ۹ ماهه سال ۹۷ به قیمت‌های ثابت سال ۹۰، معادل ۵۴۱.۳ هزار میلیارد تومان رقم خورده که در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۳۹۶، با کاهش ۳.۸ درصدی همراه بوده است.
براین اساس رقم تولید ناخالص داخلی حقیقی معادل ۱۸۳ هزار میلیارد تومان بوده که با اندکی افزایش در فصل دوم به حدود ۱۹۰ هزار میلیارد تومان رسیده و در فصل سوم با افت ۲۲ هزار میلیارد تومانی به حدود ۱۶۸ هزار میلیارد تومان تنزل یافته است.
در بین رشته های اقتصادی، بیشترین تاثیر در افت تولید ناخالص داخلی ۹ ماهه را در مدت زمان مورد گزارش، استخراج نفت و گاز طبیعی داشته است. میزان ارزش افزوده این فعالیت اقتصادی طی سه فصل نخست سال ۹۷، با افت ۱۰.۵ درصدی به ۱۱۱ هزار میلیارد تومان رسیده و سهم ۲.۳۱ واحد درصدی در افت تولید ناخالص داخلی کشور طی این مدت داشته است.
نگاهی فصلی به میزان ارزش افزوده استخراج نفت و گاز طبیعی طی سه فصل نخست سال ۹۷ حاکی از افت بسیار قابل توجه این فعالیت در فصل سوم این سال است. با اینکه در فصل اول و دوم سال ۹۷ ارزش افزوده این فعالیت به ترتیب معادل ۴۱.۷ هزار میلیارد تومان و ۴۲.۲ هزار میلیارد تومان رقم خورده بود اما در فصل سوم این رقم به ۲۷ هزار میلیارد تومان کاهش یافته است.
براین اساس بدون در نظر گرفتن بخش نفت، تولید ناخالص داخلی حقیقی کشور در ۹ ماهه نخست سال ۹۷ معادل ۴۳۰.۴ هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به مدت مشابه سال ۹۶ با افت ۱.۹ درصدی همراه بوده است.
ارزش افزوده حقیقی بخش صنعت در ۹ ماهه نخست حدود ۶۴۹ هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به مدت مشابه سال ۹۶ حدود ۴.۴ درصد کاهش یافته است. رشد تولید ناخالص داخلی این بخش طی سه فصل متوالی سال ۹۷ منفی بوده و در فصل پاییز تشدید شده است؛ به طوری که در پاییز فصل ۹۷ ارزش افزوده صنعتی کشور حدود ۹ درصد نسبت به پاییز ۹۶ افت داشته است.
به غیر از استخراج نفت و گاز طبیعی، فعالیت‌هایی از جمله کشاورزی؛ صنعت؛ تامین آب، برق و گاز طبیعی؛ ساختمان؛ عمده و خرده فروشی، فعالیت های خدماتی مربوط به تامین جا و غذا؛ فعالیت های مالی و بیمه و سایر خدمات عمومی، اجتماعی، شخصی و خانگی نیز با افت ارزش افزوده طی ۹ ماهه ۹۷ نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن همراه بوده اند.
فعالیت‌هایی که طی این مدت با رشد ارزش افزوده همراه بوده اند عبارتند از ماهیگیری، سایر معادن،حمل و نقل، انبارداری، پست، اطلاعات و ارتباطات، مستغلات، کرایه و خدمات کسب و کار دامپزشکی و اداره امور عمومی و خدمات شهری، آموزش، فعالیت های مربوط به سلامت انسان و مددکاری اجتماعی.
شاخص مقدار تولید
طبق داده های مرکز آمار ایران، شاخص مقدار تولید بخش کشاورزی براساس سال پایه ۱۰۰=۱۳۹۰، در فصل سوم سال گذشته معادل ۱۳۲.۱ بوده که نسبت به فصل قبل کاهش ۲.۴ درصدی و نسبت به فصل مشابه سال ۹۶ افت ۲.۶ درصدی را تجربه کرده است.
روند شاخص مقدار تولید بخش معدن نشان می‌دهد که در پاییز سال ۹۷ این شاخص معادل ۹۷.۴ رقم خورده که نسبت به فصل قبل افت ۱.۸ درصدی و نسبت به فصل مشابه سال ۹۶ افت یک درصدی داشته است. به طور کلی از اوایل سال ۹۵، شاخص مقدار تولید در بخش معدن در سطح پایین تری نسبت به بازه زمانی ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۴ قرار داشته است. رشد شاخص تولید بخش معدن در دو فصل ابتدایی سال ۹۷ مثبت و در فصل سوم منفی شده است.
شاخص مقدار تولید بخش صنعت در فصل سوم سال قبل معادل ۸۸.۵ ثبت شده که این رقم بسیار کمتر از رقم مشابه سال ۱۳۹۰ است. میزان افت این شاخص در فصل سوم سال ۹۷ نسبت به دومین فصل این سال حدود ۵ درصد و میزان کاهش آن نسبت به فصل سوم سال قبل از آن حدود ۹ درصد بوده است.
در بازه زمانی فصل نخست سال ۱۳۹۱ تا سومین فصل سال ۹۷، بیشترین سطح شاخص مقدار تولید در بخش صنعت معادل ۱۰۳.۱ بوده که مربوط به زمستان سال ۱۳۹۶ است. شاخص تولید صنعتی برای سومین فصل متوالی در پاییز ۱۳۹۷ منفی شده است.
