قرارداد بروکری چیست؟

به گزارش خبرنگار بورس گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان،سهامداران بازار سرمایه همچون سایر سرمایه گذاران پیش از سرمایه گذاری باید مجموعه ای از آموزش ها را فرا بگیرند. این روزها فعالیت در بورس بیش از هر زمان دیگری به دغدغه گروهی از افراد تبدیل شده است، به همین دلیل  قصد داریم شما را با یکی از مفاهیم بازار سرمایه آشنا کنیم.

بروکر در لغت به معنای دلال یا واسطه معاملات بازرگانی است ، همچنین  بروکر (Broker) یا کارگزار به شخص یا شرکتی گفته می‌شود که نقش واسط را میان خریدار و فروشنده ایفا می‌کند.

به عبارت بهتر، بروکر یک نهاد مالی غیربانکی است که وظیفه‌ی اعلان نرخ دارایی‌ها در بازار به مشتریان را برعهده دارد. بدین نحو که بروکر‌ها دستورات معاملاتی مشتریان خود را از طریق تلفن، فکس و اینترنت دریافت کرده و از محل سپرده مشتری به اجرای این دستورات که می‌تواند خرید یا فروش باشد، اقدام می‌کنند.

در واقع، یک کارگزار مجموعه‌ای از فعالیت‌های لازم بین خریدار و فروشنده را با توجه به مسئولیت قبلی که خریدار و فروشنده به او واگذار کرده‌اند، انجام می‌دهد تا در شرایط مشخصی موضوع مورد معامله و هزینه‌های اصلی و جانبی آن مبادله شود،  از این رو، با توجه به هر بازاری کارگزار‌های اختصاصی برای آن بازار وجود دارد که می‌توان کارگزار بورس را یکی از معمول‌ترین کارگزاری‌ها دانست.

کارمزد بروکر
ورود بروکر به عرصه‌ی یک فعالیت اقتصادی در هر حوزه‌ای که باشد، براساس توافق پیشینی صورت می‌گیرد و مستلزم پرداخت کارمزد است.

بروکر یا کارگزار همان­طور که با درخواست مشتری نقش واسطه‌گری میان او و فروشنده را ایفا می‌کند، دستمزد یا کمیسیون خود را نیز از مشتری دریافت می‌کند.

مراجعه‌کننده به بروکر وظیفه‌ی پرداخت حق‌الزحمه‌ی آن را نیز برعهده دارد. کمیسیونی که بروکر‌ها دریافت می‌کنند، معمولاً درصدی از قیمت خرید یا فروش مشتریان است؛ اگرچه ممکن است علاوه بر مبلغِ درصدی، مبلغی را نیز به‌صورت ثابت دریافت کنندکه میزان این مبالغ و نوع آن براساس همان توافق پیشینی تعیین می شود.

کارکرد منفی و مثبت بروکر‌ها
با توجه به نکاتی که تاکنون مورد اشاره قرار گرفته، می‌توان گفت که بروکر‌ها از مهم‌ترین عناصر بازار هستند، زیرا میان فروشنده و خریدار ارتباط برقرار می‌کنند و همین موضوع موجب می‌شود که نقدینگی و بهره‌وری در بازار به وجود آید. با این حال، باید این نکته را نیز مدنظر قرار داد که مراجعه به بروکر جهت انجام معامله یا بهره‌گیری از وی به عنوان مشاور یا واسطه هزینه زیادی می‌تواند داشته باشد.

علاوه براین، اشاره به این نکته نیز ضروری است که علی‌القاعده و به‌طور طبیعی بروکر یا کارگزار نباید هیچ نقشی جز واسط میان مشتری و فروشنده را در بازار ایفا کند ، زیرا وظیفه‌ی اصلی او ارائه‌ی اطلاعات و مشاوره دادن به طرفین یک رابطه‌ی معاملاتی است،

وبروکر‌ها در عمل مداخله‌ی بیش‌تری نسبت به آن‌چه که گفته شد، انجام می‌دهند. این موضوع دلیل روشنی دارد؛ یک بروکر می‌تواند با دست‌کاری در قیمت‌ها یا به تأخیرانداختن اجرای دستورات معاملاتی مشتریان سود بیش‌تری کسب کند . مبنا قراردادن چنین هدفی، می‌تواند به سوءاستفاده از مشتریان منجر شده و موجب تضرر آن‌ها شود.

نظارت بر بروکر‌ها چگونه صورت می‌پذیرد؟

نهاد‌های نوینی مانند بروکر هم‌چون هر پدیده‌ی دیگری می‌توانند در عین حال که دارای کارکرد مثبت هستند، آثار منفی نیز داشته باشند که به یکی از این آثار منفی اشاره شد. از این رو برای جلوگیری از تضییع حقوق اشخاصی که به هر علت به این نهاد‌ها مراجعه می‌کنند، باید نسبت به آن‌ها نظارت صورت گیرد. با توجه به ضرورت اِعمال نظارت بر فعالیت بروکرها، نهاد‌های قانونی برای نظارت بر فعالیت آن‌ها درنظر گرفته شده است که به آن‌ها «رگولاتور» گفته می‌شود. رگولاتور‌ها از طریق تنظیم مقررات و نظارت بر اجرای آن‌ها، از سلامت روابط معاملاتی و مالی کارگزار اطمینان حاصل می‌کنند. بدیهی است که کارگزاری‌های تحت نظارت یا رگولاتوری، از حیث امنیت سرمایه و سلامت کاری بسیار مناسب‌تر و قابل اعتمادتر از کارگزاری‌هایی هستند که چنین نظارتی بر آن‌ها وجود ندارد.

در تنظیم قرارداد بروکری با بروکر‌ها به چه نکاتی باید توجه کرد؟

همان­طور که پیش‌تر نیز مورد اشاره قرار گرفت، ورود بروکر‌ها به عرصه‌ی روابط اقتصادی اشخاص حقیقی یا حقوقی نیازمند توافق پیشینی است که این توافق در قالب قرارداد بروکری صورت می‌گیرد. چنین قرارداد‌هایی از انواع قرارد‌های نامعین است ؛ یعنی قرارداد‌هایی که عنوان آن‌ها در قانون مدنی ذکر نشده است و اعتبار خود را از ماده‌ی ۱۰ قانون مدنی اخذ می‌کنند.

تعیین قواعد حاکم بر چنین قرارداد‌های کاری تا جایی که مخالف صریح قانون نباشد، در اختیار طرفین قرارداد است . بر همین اساس، هر یک از کارگزاری‌ها قوانین مشخص و معیّنی برای انجام فعالیت‌های معاملاتی خود دارند که به هنگام تنظیم قرارداد بروکری، آن‌ها را در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهند و البته پیش از اقدام برای معامله از طریق مراجعه به سایت بروکرها، می‌توان از این قوانین مطلع شد. این قوانین و مقررات تقریباً میان کارگزاری‌ها مشابه است، اما در موارد جزئی تفاوت‌هایی نیز میان آن‌ها وجود دارد.

در تنظیم قرارداد با بروکر‌ها باید به تفاوت‌های میان آن‌ها توجه داشت. این تفاوت‌ها به شرح زیر است:

الف) بروکر‌ها از حیث اقلام معاملاتی با یکدیگر تفاوت دارند. در واقع، هر کارگزاری اقلام مشخصی را برای معامله ارائه می‌کند که متفاوت از کارگزاری‌های دیگر است. به عنوان نمونه، یک کارگزاری معاملات مربوط به ملک را انجام می‌دهد و یک کارگزاری معاملات مرتبط با ارز و طلا را پشتیبانی می‌کند.

ب) قوانین مالی و سازوکار‌های معاملاتی حاکم بر بروکر‌ها اگرچه عمدتاً مشابه یکدیگر است، اما دارای تفاوت‌هایی نیز است. نوع و میزان تعهدات بروکر‌ها به خصوص در شرایط حساس اقتصادی یکی از مهم‌ترین تفاوت‌ها است.

پ) اگرچه نوع فعالیت بروکر‌ها مشابه یکدیگر است، اما کیفیت خدماتی که بروکر‌ها ارائه می‌دهند، در یک سطح قرار ندارد. این تفاوت به خصوص در سرعت اجرای معاملات و ارائه‌ی بهترین نرخ‌ها نمود پیدا می‌کند و براساس آن‌ها می‌توان کیفیت خدمات آن‌ها را مورد سنجش قرار داد.

ت) تفاوت دیگر در تحت نظارت بودن یا نبودن کارگزاری‌ها است که همان‌طور که پیش‌تر مورد اشاره قرار گرفت، بر امنیت و سلامت روابط معاملاتی با آن‌ها تأثیر بسزایی دارد.

منبع : https://www.yjc.ir/fa/news/7589820