سایت اقتصادی ایران

Spread the love

ضریب فزاینده (تکاثری) پول

ضریبی است که قدرت افزایش حجم پول را بر اساس فعالیت بانک‌های تجاری نشان می‌دهد. به تعبیر دیگر، نشانگر آن است که در ازای هر واحد پایه پولی، حجم پول چقدر تغییر می‌کند.

تبیین اجزای ضریب فزاینده (تکاثری) پول و تاثیر آن بر حجم پول
۱- نسبت اسکناس و مسکوک در دست مردم به سپرده‌های دیداری (cd)، نشانگر آن است که مردم چه مقدار از معاملات خود را با اسکناس و چه مقدار دیگر را با پول تحریری (چک) انجام می‌دهند. اگر مردم تصمیم بگیرند بخش بیشتری از پول خود را بصورت اسکناس نگهداری کنند، در اینصورت بخش کمتری را به سپرده دیداری اختصاص داده و بانک‌ها منابع کمتری برای وام دادن و ایجاد تکاثری پول اعتباری خواهند داشت و به تبع آن، حجم پول کمتر خواهد شد.

۲- نرخ ذخیره قانونی(rr)، چنانچه بانک مرکزی نرخ ذخیره قانونی را افزایش دهد،بازای یک مقدار مشخص سپرده دیداری نزد بانک‌های تجاری مقدار ذخیره قانونی بیشتری طلب می‌کند،در اینصورت بخش کمتری از منابع بدست آمده از طریق این سپرده‌ها قابل استفاده برای وام دادن است. به این ترتیب ضریب تکاثر خلق پول و به تبع آن حجم پول کاهش می یابد.

۳- نرخ ذخیره اضافی (er)، اگر بانک‌های تجاری به هر دلیلی به‌ازای یک مقدار سپرده دیداری مشخص ذخایر اضافی بیشتری نگهداری کنند، مقدار کمتری از منابع بدست آمده از طریق سپرده‌های دیداری را صرف اعطای وام می‌کنند و وام و اعتبار کمتری به وام‌گیرندگان می‌پردازند. تغییرات نرخ ذخیره اضافی ناشی از عوامل ذیل است:
الف-نرخ بهره بازار(r)، به معنی افزایش هزینه فرصت ذخایر اضافی و بیکار یا راکد بانک‌های تجاری است.
ب-نرخ تنزیل(rd¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬)، یا نرخ بهره قرض دادن بانک مرکزی به بانک‌های تجاری است که در گذشته به آن نرخ تنزیل مجدد گفته می‌شد.
ج-ریسک کمبود نقدینگی، شاخص ریسک و نگرانی مواجه شدن بانک‌های تجاری با کمبود نقدینگی است.

بطور خلاصه می‌توان گفت کاهش نرخ بهره بازار، افزایش نرخ تنزیل و افزایش ریسک کمبود نقدینگی، منجر به افزایش نرخ ذخایر اضافی می‌شوند، که سبب می شود ضریب تکاثر خلق پول کاهش یافته و حجم پول کاهش ‌یابد.

عکس موارد فوق سبب افزایش ضریب تکاثر خلق پول و حجم پول می‌شود.

منبع : http://www.tabnak.ir/fa/news/633934

Please follow and like us: