آزمایش هموگلوبین ای وان سی (HbA1C) چیست؟

آزمایش هموگلوبین ای وان سی، یک آزمایش خون بسیار رایج می باشد که برای غربالگری بیماران دیابتی کارآیی داشته و نشان می دهد بیماران به چه میزان در کنترل بیماری دیابت موفق بوده اند.

آزمایش هموگلوبین ای وان سی(Hb A1C)  نشانگر میزان گلوگز(قند) همراه با هموگلوبین موجود در خون  و میانگین قند خون بیمار در ۲ تا ۳ ماه گذشته  است . بنابراین در صورتی که میزان قند خون در ۲ یا ۳ ماه گذشته بالا باشد نتیجه این آزمایش نشان دهنده کنترل نامناسب قند خون و در نتیجه امکان بروز عوارض بیشتر دیابت می باشد.

به عنوان مثال مقدار هموگلوبینA1Cبین ۶، ۷و ۸ درصد به ترتیب بیانگر قند خون حدود ۱۲۰ میلی گرم بر دسی لیتر، ۱۵۰ میلی گرم بر دسی لیتر و  ۱۸۰ میلی گرم بر دسی لیتر طی ۳-۲ ماه گذشته است.

به بیماران دیابتی توصیه می شود که در سال ۳ تا ۴ بار آزمایش هموگلوبین ای وان سی (Hb A1C)  را انجام داده و سپس با پزشک خود درباره روند درمان مشورت نمایند.

بر اساس پژوهش های  انجام شده اندازه گیری هموگلوبین ای وان سی، دقیق ترین آزمایش برای ارزیابی احتمال بروز عوارض دیابت شامل بیماری های قلبی، چشمی، کلیوی، سکته و آسیب عصبی است.

در افراد غیر دیابتی مقدار هموگلوبین A1Cکه با گلوکز ترکیب شده است کمتر از ۶ درصد می باشد. در افراد مبتلا به دیابت این درصد بر اساس نحوه کنترل دیابت و قند خون متفاوت است. هموگلوبین A1Cکمتر از ۷ درصد بیانگر کنترل دیابت و قند خون می باشد و مقادیر بالای ۸ درصد نشان می دهد که بیمار باید در روش درمان دیابت خود تجدید نظر کند. بنابراین هدف از درمان موفق دیابت رساندن مقدار هموگلوبین A1Cبه کمتر از ۷ درصد می باشد. البته تحقیقات نشان داده اند که کاهش مقدار هموگلوبین A1C به هر میزان باعث کاهش عوارض بلند مدت دیابت خواهد شد و این امر به مقدار هموگلوبین A1Cاولیه بستگی ندارد.

از آن جایی که روشهای اندازه گیری هموگلوبین A1Cدر آزمایشگاه های مختلف متفاوت است، نتایج این آزمایش نیز متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال در یک آزمایشگاه ممکن است نتیجه ۶ درصد به عنوان نتیجه طبیعی و در دیگری به عنوان قند خون بالا طلقی شود. بنابراین همیشه با پزشک خود در مورد نتیجه آزمایش هموگلوبین A1Cمشورت کنید و همچنین آگاه باشید که با تعویض ازمایشگاه ممکن است نتیجه آزمایش A1Cنیز تغییر کند. پس همیشه یک آزمایشگاه مشخص را برای انجام این آزمایش در نظر بگیرید.

آزمایش هموگلوبین A1Cرا می توان در هر ساعتی از شبانه روز انجام داد و نیازی به ناشتا بودن نیست. همچنین نتیجه این آزمایش ارتباطی با نوع تغذیه و فعالیت بدنی و یا وضعیت روحی فرد در روز آزمایش ندارد؛ ولی اگر فرد دچار هرگونه کسالت یا بیماری بود، بهتر است انجام آزمایش هموگلوبین A1Cرا به روز دیگری موکول کند، زیرا این احتمال وجود دارد که آزمایش به طور کاذب بالا برود.

آزمایش هموگلوبین A1C به هیچ عنوان جایگزین آزمایشهای روزانه قند خون نمی شود و نمی توان به آن را مبنای اضافه یا کم کردن مقدار تزریق روزانه انسولین قرار داد. در واقع جهت کنترل موثر دیابت،انجام مرتب آزمایش قند خون و نیز آزمایش هموگلوبین A1Cهر ۳-۲ ماه یک بار، به یک اندازه از اهمیت برخوردار هستند.

نکته :

نتایج این آزمایش ممکن است در بیماران مبتلا به کم خونی، افرادی که ترکیبات ویتامینی مانند ویتامینC وE دریافت می کنند، بیماران با کلسترول بالا و بیماران مبتلا به بیماری های کبدی و کلیوی غیر طبیعی باشد. پس درصورت داشتن هرکدام از شرایط یاد شده  پزشک خود را آگاه نمایید.

 منبع:

بنیاد بین المللی پیشگیری و کنترل دیابت- www.idpcf.com