تراز پرداخت‌ها سندی است که درآن معاملات ومبادلات اشخاص حقیقی وحقوقی مقیم یک کشور با خارج به طور منظم برای مدت یک سال درآن ثبت می‌گردد.

اشخاص حقیقی وحقوقی، شرکت‌ها، موسسات، بانک‌ها و ارگان‌های دولتی درطول یکسال، معاملات ومبادلاتی با اشخاص حقیقی وحقوقی خارجی انجام می‌دهند. این معاملات ومبادلات شامل صدور و ورود کالا‌ها وخدمات، اعطاء یا اخذ وام، انجام سرمایه گذاری و گرفتن ویا اهداء هدایای بلاعوض است. برای اطلاع از اهمیت واثر این معاملات ومبادلات بر فعالیت‌های اقتصادی کشور، معمولا” آنهارا تقسیم بندی وبه طور منظم ثبت می‌کنند.

مقامات دولتی می‌توانند با بررسی ترازپرداخت‌ها، وضعیت اقتصادی کشور را در رابطه با فعالیت‌های اقتصادی داخلی وخارجی مورد ارزیابی وتحلیل قرار دهند.

منظور از اشخاص حقیقی وحقوقی مقیم یک کشور، اشخاصی هستند که محل اقامت آن‌ها درداخل کشور قرار دارد؛ بنابراین فعالیت دیپلمات‌های خارجی وکارگران خارجی که به طور موقت دریک کشور فعالیت دارند طبق این تعریف در تراز پرداخت‌ها درنظر گرفته نمی‌شود.

کشور‌های عضو صندوق بین المللی با توجه به معیارهائی که این صندوق جهت تنظیم تراز پرداخت‌ها تعیین کرده است، نسبت به تهیه ترازپرداخت‌ها وانتشار آن اقدام می‌کنند.

ترازپرداخت‌ها معمولا” به سه حساب: جاری، سرمایه وتسویه‌های رسمی تقسیم می‌شود. هرگونه فعالیتی درترازپرداخت‌ها به صورت مثبت ومنفی (بستانکار یا بدهکار) ثبت می‌شود.

صادرات کالا وخدمات (که منجر به ورود ارز می‌شود) اخذ هدایا و ورود سرمایه با علامت مثبت در ستون بستانکار درترازپرداخت‌ها ثبت می‌شوند، درحالیکه واردات کالا‌ها وخدمات (که منجر به خروج ارز خواهد شد)، اعطاء هدایا به خارج وصدور ارز جهت انجام سرمایه گذاری درخارج با علامت منفی درستون بدهکار درتراز پرداخت‌ها درنظر گرفته می‌شود.

البته حساب تسویه‌های رسمی نیز چگونگی افزایش ویا کاهش ذخایر ارزی وطلای کشور را نشان می‌دهد. اگر ستون بستانکار درترازپرداخت‌ها بیشتر باشد، می‌گویند ترازپرداخت‌ها دارای مازاد است. دراین صورت ذخایر ارزی وطلای کشور اضافه می‌شود. اگر ستون بدهکار درترازپرداخت‌ها بیشتر باشد، گویند ترازپرداخت‌ها دارای کسری است. دراین حالت ذخایر ارزی وطلای موجود کشور کاهش پیدا می‌کند.

معمولا” کشور‌ها، ترازپرداخت هارا به دوصورت تنظیم می‌کنند. نوع نخست تنظیم ترازپرداخت‌ها به طور خلاصه است وبرای هرحساب فقط مانده آن حساب ویا اقلام مهم آن ذکر می‌شود. درحالی که نوع دوم به خلاصه فعالیت‌ها اکتفا نکرده وتفصیل اقلام مختلف را نیز ذکر می‌کند. معمولا” ترازپرداخت‌ها را به طور سالیانه تنظیم می‌کنند.

برگرفته از : https://www.mizanonline.ir/fa