کلیه یک عضو حیاتی در سیستم ادراری بدن است که به عنوان فیلتر برای خارج کردن مواد زاید و سموم از خون و تولید ادرار استفاده می‌شود. کلیه‌ها عمدتاً از دو قسمت تشکیل شده‌اند: قسمت بزرگ و اصلی کلیه (نوار بزرگ) و قسمت کوچک‌تر کلیه (نوار کوچک) که به شکل پیچیدگی‌های بی‌شماری به وجود آمده‌اند. نوار بزرگ شامل قسمت‌هایی است که خون از آن‌ها عبور می‌کند و مواد زاید و سموم از خون تصفیه می‌شوند و درنهایت ادرار تولید می‌شود. سپس این ادرار از طریق لوله‌هایی به نام لوله‌های ادراری به مثانه منتقل می‌شود و در نهایت از طریق ادرار به بیرون بدن دفع می‌شود.
کلیه انسان کجاست؟
یکی از سؤالاتی که برای بسیاری از افراد مطرح می‌شود این است که کلیه انسان کجاست؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت که کلیه در ناحیه پشت صفاقی قرار دارد و تا دو طرف ستون فقرات امتداد دارد. کلیه راست به دلیل موقعیت و شکل کبد کمی پایین‌تر از کلیه چپ قرار گرفته است. درد کلیه ها اما می تواند گسترده تر شده و حتی به پاها هم منتقل شود. در صورتی که هر گونه مشکلی در ناحیه کلیه های خود حس کردید لازم است به متخصصین اورولوژی مراجعه کنید.
کلیه انسان چند سانت است؟
اندازه “کلیه انسان” متغیر است و به جنسیت، سن، قد و وزن فرد بستگی دارد. با این حال معمولاً اندازه کلیه در حدود ۹-۱۱ سانتی‌متر در طول، ۵-۶ سانتی‌متر در عرض و ۳-۴ سانتی‌متر در ضخامت است.
آناتومی کلیه انسان
آناتومی کلیه شامل سه بخش اصلی است. قسمت بالایی که حاوی کپسول بند است و به عنوان قسمت لوله‌ای به لوله‌های ادراری متصل می‌شود. قسمت وسطی به عنوان فیلتر خون عمل می‌کند و قسمت پایینی که به عنوان حفره حاوی ادرار شناخته می‌شود و به لوله‌های ادراری متصل است.
کلیه انسان چگونه کار می‌کند؟
در این بخش به این سؤال پاسخ می‌دهیم که وظیفه و عملکرد کلیه چیست؟ کلیه‌ها از اعضای حیاتی بدن انسان هستند که وظیفه‌ی تصفیه خون و تولید ادرار را بر عهده دارند. از عروقی به نام شریان کلیه، ورود خون به آن‌ها انجام می‌شود و خروجی آن از عروق کلیه به قلب بازمی‌گردد.
عملکرد کلیه‌ها بسیار پیچیده است و شامل فرایندهای زیادی مانند فیلتراسیون، جذب، انتقال و ترشح است. کلیه‌های انسان با فیلتر کردن خون، مواد زائد مانند اوره، کراتینین و اسید اوریک را از خون حذف و با ترشح آن‌ها از طریق ادرار آن‌ها را دفع می‌کنند. علاوه بر این مواد مفید مانند املاح، آب و گلوکز را جذب کرده و به خون منتقل می‌کنند. همچنین در تنظیم تعادل اسیدی – بازی بدن و حفظ حجم خون نیز نقش دارند.
کلیه نقش مهمی در حفظ تعادل شیمیایی بدن دارد و با تنظیم سطح مواد شیمیایی مانند پتاسیم، سدیم، کلسیم و فسفر در خون، به حفظ تعادل شیمیایی بدن کمک می‌کند. همچنین در تنظیم فشار خون نیز نقش دارند و با تولید هورمون رنین، فشار خون را تنظیم می‌کنند.
مهم‌ترین کار کلیه چیست؟
کلیه به عنوان بخشی از سیستم ادراری، وظایف متعددی بر عهده دارد. در ادامه به توضیح این وظایف می‌پردازیم:
تصفیه خون: کلیه وظیفه تصفیه خون از مواد زائد و سموم را برعهده دارد. خون حاوی مواد زائدی است که نیاز است از بدن خارج شوند. کلیه این مواد را از خون خارج کرده و به صورت ادرار از بدن دفع می‌کنند.
حفظ تعادل الکترولیتی: کلیه برای حفظ تعادل الکترولیتی بدن نقش مهمی دارد. الکترولیت‌ها شامل موادی مانند سدیم، پتاسیم و کلرید هستند که برای حفظ تعادل بدن مهم هستند. کلیه این الکترولیت‌ها را در صورت نیاز از بدن خارج می‌کند یا به داخل بدن باز می‌گرداند.
حفظ تعادل اسید و باز: برای حفظ این تعادل، کلیه اسیدهای زائد را از بدن خارج می‌کند و همچنین بازهایی را که بدن نیاز دارد را بازجذب می‌کند.
تنظیم حجم و فشار خون: با کنترل تخلیه آب و الکترولیت از بدن، کلیه به تنظیم حجم و فشار خون در بدن کمک می‌کند.
تولید هورمون: کلیه هورمون‌هایی مانند رنین، اریتروپوئیتین و فسفاتاز را تولید می‌کند. رنین برای تنظیم فشار خون، هورمون اریتروپوئیتین برای تحریک تولید سلول‌های خونی در استخوان‌ها و همچنین برای تنظیم سطح اکسیژن در خون مهم است. هورمون فسفاتاز نیز برای تنظیم سطح فسفات در بدن مهم است.
تنظیم قند خون: زمانی که قند خون بالا می‌رود، کلیه‌ها این قند را از ادرار جدا می‌کنند که یعنی یکی از اعضای موثرِ پایین آورنده قند خون هستند.
حفظ ساختار استخوان: کلیه به جذب کلسیم از رژیم غذایی کمک می‌کند که برای حفظ ساختار استخوان بسیار مهم است.
کلیه سالم چند درصد کار می‌کند؟
در حالت عادی هر کلیه به تنهایی حدود ۲۵ درصد از ظرفیت کل کلیه‌ها را به عهده می‌گیرد. با این حال با وجود اینکه کلیه‌های انسان به صورت جفت کار می‌کنند، توانایی آن‌ها به اندازه دو برابر نیست. به طور معمول در بین جفت کلیه‌ها یک کلیه به عنوان “کلیه اصلی” شناخته می‌شود و برای کنترل فشار خون و تنظیم تعادل آب و الکترولیت بیشتری مسئولیت دارد. در نتیجه، به طور خلاصه می‌توان گفت که در صورتی که هر دو کلیه شما به خوبی کار کنند کلیه‌های شما به طور کلی تنها از حدود ۵۰ درصد ظرفیت خود استفاده می‌کنند.
دانستنی‌های کلیه انسان
در این بخش به تحقیق در مورد کلیه و دانستنی هایی در خصوص آن می پردازیم.
- هر کلیه شامل حداقل یک الی دو میلیون نفرون است که واحد ساختمانی آن محسوب می‌شود.
- با رسیدن به سن ۴۰ سالگی، هر سال نفرون‌های بدن انسان ۱ درصد از تعدادشان را از دست می‌دهند.
- نفرون‌ها تلاش می‌کنند تا با گذشت زمان، طولانی‌تر شوند.
- نوشیدن مقدار کافی آب و کاهش مصرف نمک، به عنوان دو روش مهم در پیشگیری از بیماری‌های کلیه‌ای شناخته شده‌اند.
- کلیه‌ها می‌توانند نقش مهمی در انتقال هورمون‌هایی مانند استروژن و تستوسترون داشته باشند.
- آزمایش‌های خون معمولاً برای بررسی عملکرد کلیه و همچنین تشخیص بیماری‌های کلیوی استفاده می‌شوند.
- تعداد نفرون‌های موجود در کلیه بسیار زیاد است و اگر این نفرون‌ها را پشت سر هم قرار دهیم، طول آن‌ها به ۱۶ کیلومتر می‌رسد!
راهنمای سلامت کلیه انسان
بهترین راه برای حفظ سلامت کلیه، رعایت رژیم غذایی سالم، مصرف مایعات کافی و تمرین مرتبط با تناسب اندام است. همچنین از مصرف مواد مخدر، سیگار، و الکل خودداری کنید. در ادامه به برخی از راهکارهای مفید برای حفظ سلامت کلیه اشاره می‌کنیم:
- رعایت رژیم غذایی سالم
- مصرف مایعات کافی: برای حفظ سلامت کلیه باید مایعات کافی مصرف کنید. میزان مصرف مایعات به میزان فعالیت، سن، جنسیت و وزن شما بستگی دارد، اما میانگین ۸-۱۰ لیوان آب در روز توصیه می‌شود.
- تمرینات ورزشی
- کنترل بیماری‌های مرتبط با کلیه
منابع:
